فراگير شدن کامپيوتر و اينترنت از طريق برخي از عوامل بومي مانند زبان و الفباهاي غير لاتين، عرصه عمومي جديدي بوجود آورده که در هر کشور و در هر فرهنگي معنا و اهميت خاص خود را دارد. در جوامع دموکراتيک، سايبرسپيس به عنوان فضاي تفريحي، تحقيقاتي، اطلاعاتي ، به موازات و يا به صورت مکمل در ارتباط با فضاهاي عمومي و موسسات مختلف مطرح مي شود. اما در کشور هائي که فضاهاي عمومي بوسيله نيروهاي محدود کننده سياسي و فرهنگي کنترل مي شوند؛ سايبرسپيس معناي ديگري به خود مي گيرد و تبديل به فضايی مي شود که گاه واقعی تر از فضاهای روزمره آنها به نظر می آيد. بنابراین فضای سايبر علی رغم تفاوتهایش با فضاهای واقعی، مانند هر فضاي اجتماعی ديگر، امکان بومی شدن و بروز خصوصيات فرهنگي خاص خود را دارد. نگارش با الفبا و زبان مادري در اينترنت را بايد سرآغاز روند بومي کردن اينترنت بوسيله فرهنگهاي مختلف در سطح جهان تلقي نمود. اين امر به منزله انقلابی بزرگ و سريع است که باعث شد تا افراد در کشورهاي مختلف (از کشورهاي پيشرفته تا کشورهاي در حال توسعه) از جايگاه مصرف کننده (تکنولوژي) به جايگاه توليد کننده (محتوي) ارتقاء پيدا کنند. اين تغيير جايگاه در چنين وسعت و با چنين سرعتي آن هم نزد افراد معمولي و گاه غير فعال جامعه در تاريخ جهان بي سابقه است. امروزه هرکسي از طريق وبلاگ و يا وب سايت خود، از طريق متن، صدا و تصوير مي تواند به توليد محتوي در اينترنت بپردازد. حتي اگر کيفيت و ارزش محتواي توليد شده در اين عرصه بسيار متفاوت و گاه غير قابل مقايسه باشد، اما نهايتا ورود هر گونه اطلاعات به اين عرصه جزئي از فضاي مجازي اينترنت محسوب می شود که در رده هاي مختلف قابل استناد و بررسي هستند. در روند بومي کردن فضای سايبر برخی از وب سايت ها و يا جوامع مجازي نقش مهمی ايفا مي کنند، اما در اين ميان وبلاگ نويسي اهميت خاصی يافته است. زيرا در وبلاگ بيش از ديگر محيط هاي تعاملي مانند چت روم ها و يا اجتماعات مجازي (مانند اورکات)؛ افراد خصوصيات فرهنگي اجتماعی خود را آشکار مي کنند و محيطي مي سازند که در آن وجود افکار و ذهنيت هاي مختلف باعث مي شود تا فضائي شکل گيرد که شباهت زيادي به فضاي زندگي آنها دارد. وبلاگها تبديل به خانه هاي شخصي مي شوند که در فضاي "شهرجهاني" اينترنت جاي مي گيرند و به محيط سايبرسپيس رنگ و بويي آشنا مي دهند. در روند بومي کردن سايبرسپيس چه از طريق وبلاگ و چه وبسايت هاي مختلف ، همانند آنچه که در فضاهاي شهري اتفاق مي افتد؛ هر جامعه اي فضاي خاص خود را بوجود مي آورد. هانري لوفور در کتاب "توليد فضا" نشان مي دهد که چگونه هر فضائي حاوي روابط اجتماعي و رابطه مالکيت موجود در آن جامعه است. در هر جامعه اي، فضاي فيزيکي، اجتماعي و ذهني در ارتباط تنگاتنگ با يکديگر قرار مي گيرند، در يکديگر رسوخ مي کنند و يا بر روي هم قرار مي گيرند، اما نهايتا فاقد مرزبندي مشخص با يکديگر هستند. فضاي سايبر نيز به عنوان فضائي اجتماعي و ذهني (که در واقع ساختار اصلي آن ذهنيت فرد و شبکه ارتباطات اجتماعي موجود در اينترنت است) علي رغم مجازي بودنش مورد تملک اقتصادي؛ اجتماعي و فرهنگي گروه هاي خاص و متنوع قرار مي گيرد. در فضاهاي واقعي شهري، نوع حضور ، کنش ها، خواسته ها، ارزش ها، تخيلات افراد در کنار نوع مالکيت اقتصادي انها نسبت به فضا، در شکل تملک و بومي کردن فضا نقش عمده ايفا مي کنند. در فضاي سايبر علاوه بر این، نوع و مدت حضور وي در فضاي مجازي، دانش فني، توانائي تطبيق خود با تغييرات سريع، در کنار ارزش ها اجتماعی -فرهنگی و تخيلات فرد به سايبرسپيس معنا و خصيصه اي فرهنگي و بومي مي دهد. چگونه سايبرسپيس بومي مي شود؟ در فضاي يک شهر حضور افراد مي تواند اشکال و تاثيرات متفاوتي داشته باشد: رهگذري که تنها عبور مي کند و يا ويترين ها را تماشا مي کند و مي رود، رهگذري که وارد گفتگو و يا معامله با رهگذري ديگر و يا فروشنده اي مي شود، و کساني که در فضاهاي عمومي شهر به نوعي زندگي مي کنند (مانند مغازه داران) و بود و نبودشان در فضاها تاثير مستقيم می گذارد، حضور هريک در واقع معنا و محتوي اين فضاها را تعيين مي کنند. در فضاي سايبر هستند کساني که به تأسي از خيابان گردي، "وبگردي" می کنند و از وب سايت و وبلاگي به وب سايت و وبلاگ ديگر مي روند، بازديد کنندگانی که از طريق اظهار نظر و ايميل ارتباط با ديگران برقرار می کنند و اثري از خود باقي مي گذارند و بالاخره کساني که خود توليد کننده اصلی محتوي در سايبر سپيس هستند. بنابراين شايد بومي کردن فضاي سايبر را بتوان با تملک اجتماعي و بومي کردن خياباني در لس آنجلس، تورونتو و يا پاريس، توسط ايراني ها، چيني ها ، هندي ها و يا ايتاليائي ها مقايسه نمود. آنچه در برخي از خيابانهاي "بومي شده" اين شهرها اتفاق مي افتد درواقع بازتوليد عواملي است که براي گروهي خاطره برانگيز و آشنا و براي گروهي ديگر مملو از رمز و نشان هاي نامانوس و ناخوانا است. بومي کردن و تملک هر فضائي در هر نقطه اي از دنيا با حضور مداوم جمعي با فرهنگ و عادات خاص آن گروه آغاز مي شود. زمانی که برخی از لس آنجلس به نام "ايران جلس" نام مي برند به اين دليل است که در بسياري از خيابانها مي توان اثر و حضور ايرانيان را با فرهنگ و زبان و ظاهرشان حس کرد : تکرار و بازتوليد عوامل بصري و شنيداريِ فرهنگي، ملي، مذهبي از طريق صحنه آرائي فضاها، مکانها، تابلوي اعلانات و تبليغات، شنيدن زبان فارسي نزد رهگذران، شنيدن نواي موسيقي ايراني از مغازه ها و اتوموبيل هاي در حال گذر، نوع رفتار، ارتباطات، تعارفها، ظاهر و پوشش و آرايش رهگذران و ساکنان خيابان و کلا هر آنچه ياد و نشاني از فرهنگ و تاريخ و جامعه ايران دارد يادآور مي شود که ما در فضائي بومي شده به سر مي بريم. در فضاهاي واقعي شهرها عوامل بويائي مانند بوي غذا و يا بوهاي آشنا (بوي ادويه، بوي عود، ...) و حتي حس لامسه و چشائي نيز جايگاه مهمي دارند که هنوز در دنياي مجازي جايي ندارند. اما در حال حاضر همين چند عامل بصري، شنيداري و متني در فضای مجازی قادر هستند تا فضاهائي را بيافرينند که به راحتي از ديگر فضاهاي فرهنگي موجود متفاوت و قابل تفکيک و تشخيص هستند. در فضای سایبر بيش از هر عامل ديگر استفاده از الفبا و زبان مادری است که بومی کردن این فضا را ميسر می سازد. در واقع چگونه امکان خواهد داشت که بدون استفاده از عامل زبان و خط فارسي روح ايراني در سايبرسپيس دميد؟ در وبلاگستان ایران، زبان فارسي غالب زبان ادبي نوشتاري نيست، بلکه زبان محاوره اي است که در کوچه و خيابان از زبان نسل جديد مي شنويم. جوانان امروز در فضای سايبر نه تنها بسياري از اقتدارهاي کهن را به چالش مي گيرد بلکه براي تملک فضای جديد، عناصري چون زبان و ادبيات را نيز مجبور به تحول و تطبيق با زبان خود مي کنند. گفتگوي زير برگرفته از وبلاگي ادبي است که بر اصول درست نويسي زبان فارسي در وبلاگها کوشش و تاکيد فراوان داشته است.

آبان ۱۳۸۲ -وبلاگ خوابگرد ... پايبند نبودن يا نماندن به اصول درست‌نويسي زبان فارسي، اعم از املاي درست كلمات تا رسم‌الخط، پيش پا افتاده‌ترين تاثيري‌ست كه پديده‌ي وبلاگ‌نويسي به عنوان يك امر مبتذل در شخصيت فرهنگي وبلاگ‌نويس ايجاد مي‌كند. و بالاترين حد تاثير ابتذال، آسان‌گيري بر خود در بيان هر گونه ادعاي فرهنگي، فلسفي، ديني، هنري و... است. بيان احساس شخصي، آن‌چنان‌كه لحن و زبان هم گوياي احساس باشد و شخصي بودن آن، در هر حوزه و رشته‌اي، نه مذموم، كه كاركرد وبلاگ است، اما مدعيانه سخن‌راندن در هر حوزه‌اي، تاثيرگرفتن از روح مبتذل وبلاگ‌نويسي‌ست. دست خود آدم هم نيست؛ محيط مبتذل، تاثير خودش را ذره‌ذره گذاشته است. يکي از 92 جواب (کامنت) به نوشته خوابگرد | ۱۳۸۲/۰۸/۰۸ - ۱۶:۳۱عابروبلاگ را ما مفتضح نويسان علم کرديم.. شما روشنفکرها بريد مبارزه کنيد و آزادي رو پس بگيريد و بعد در نشريات آزاد براي خودتون روشنگري کنيد.. همينکه عرصه افتضاح نويسي رو برما تنگ کرديد و اومديد توي خونه ما (وبلاگستان بزرگ) و حرفاي قلمبه سلمبه ميزنيد و ما هيچ چيز بهتون نمي گيم بريد خدا رو شکر کنيد ..

فضای سايبر برای جوانان ايرانی فضائی تملک شده است که در آن جائی برای عرض اندام برای اقتدارهای کهن نيست. اما از طرف ديگر اين تملک و بومي شدن فضای مجازی مانند بومي شدن فضاهاي شهري توسط گروه هاي مهاجر، اغلب باعث کاهش روند ادغام آن گروه در کشور ميزبان مي شود. نياموختن زبان و يا عادات و رفتار مردم کشور ميزبان و عدم ورود در بازار اقتصادي اصلي باعث مي شود تا آن گروه قومي به صورت يک گتو و يک جامعه بسته عمل کند و وارد مسائل شهروندي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي کشور ميزبان نشود. همين مسئله در فضاي سايبر نيز اتفاق مي افتد. بسياري از کاربران ايراني دانش کمي از زبان انگليسي و يا زبانهاي مهم جهان دارند، بنابراين شناخت آنها از فضاي سايبر و موارد استفاده از آن، بسيار محدود و تنها متکي به زبان فارسي و يا محدود به تصاوير است. به عبارت ديگر بسياري از ايرانيان به جاي استفاده از امکاناتي که در سايبرسپيس (شهر جهاني) وجود دارد، يا تنها به ويترين (وب) گردي و تماشاي عکس ها و منظره ها مشغولند و يا به جمع شدن و گفتگو با جمع بسته اي از هموطنان خود اکتفا مي کنند. در اينجاست که حضور ايرانيان خارج از کشور در سايبرسپيس ايران تاثير چشمگيري در روند ادغام و پذيرش جامعه ايران در جامعه جهاني مي گذارد. همان گونه که ايرانيان داخل کشور تصاوير جديد و پويائي از ايران مي دهند؛ به همان شکل نيز ايرانيان خارج از کشور در کنار گفتگوهاي شخصي و خصوصي خود ، مسائلي را بيان مي کنند و تصاوير و اطلاعاتي از محيط زندگي خود به ديگران مي دهند که براي افرادي که از آن سوي مرز هاي ايران جهنم و يا بهشتي ساخته اند قابل تصور نبوده است. مطالعه سايبرسپيس "ايراني" نشان مي دهد که تا چه حد اين فضا در ارتباط تنگاتنگ با مسائل جامعه کنوني ايران قرار دارد. اگر در کشور هاي توسعه يافته به گفته شري ترکل لزومي براي رقابت بين دنياي واقعي و دنياي مجازي وجود نداشته باشددر ايران به نظر مي آيد که برخورد جوانان، زنان، روزنامه نگاران، روشنفکران، و حتي برخي از سياستمداران با دنياي مجازي بيش از هر چيز در کنش و واکنش به "بايد ها و نبايد هاي" جامعه اي باشد که هنوز در دنياي فيزيکي در رفتار ها و منش هاي اجتماعي و فرهنگي و سياسي خود سردرگم است. از اين ديدگاه فضاي سايبر ايراني تبديل به فضاي واقعي ديگري مي شود که در آن به دليل غيبت جسم و امکان غيبت هويت، افراد خود را آزاد تر در بيان عقايد و خواسته هاي خويش مي بينند و آنرا نهايتا مکاني براي تحقق خويشتني مي دانند که در دنياي واقعي و در پيچش بايد ها و نبايدها کمتر امکان آن را مي يابند. در باب حضور و غيبت جسمهمانطور که شمباردولو اشاره مي کند تملک فضا از تملک جسم خود شروع مي شود و در ارتباط (در هماهنگي و يا در مبارزه) با ديگران صورت مي گيرد. از سوي ديگر تنها فضائي را مي توانیم تملک کنیم که به آن احساس تعلق داشته باشيم. در روند تملک فضاي شهري به وسيله اجتماعات و گروه هاي مختلف در واقع اين هويت هاي فردي و جمعي وابسته به جسم است که نقش اصلي را ايفا مي کند. اما در سايبرسپيس غيبت جسم و بنابراين امکان غيبت هويت "واقعي" فرد باعث مي شود تا روند تملک فضاي مجازي با روند تملک و بومي کردن فضاهاي واقعي شهري کاملا متفاوت باشد. غيبت جسم در روابط بين افراد مسائل جديدي را مطرح مي کند که در فضاهاي واقعي کمتر احساس مي شوند. براي مثال غيبت جسم با خود احساس امنيت بيشتري در برابر ديگران و در برابر انواع اقتدارهاي جنسيتي، سني، سياسي، اجتماعي... همراه مي آورد که در روابط رو در رو امکان آن کمتر وجود دارد. در واقع افراد حتي زماني که با هويت واقعي خود وارد فضای مجازی مي شوند گاه به صرف اينکه براي ديگران جسما "نامرئي" هستند جرئت و جسارت بيشتري در بيان و کردار خود پيدا مي کنند و مسائلي را بازگو مي کنند که در دنياي فيزيکي کمتر جرئت آنرا داشتند. در ميان وبلاگ نويسان جوان ايراني اين احساس جرئت و جسارت در کنار بيان تازه اي از خود گاه به شکستن برخي از حريم هاي سياسي؛ اجتماعي؛ خصوصي و شخصي در محيط مجازي منجر مي شود که در بازگشت به محيط فيزيکي؛ گاه فرد را در برابر واکنش هاي جديد و غير منتظره اي قرار مي دهد. برخي اوقات اين گفتار متفاوت براي وي مشکلات جديدي بوجود مي آورد زيرا ديگران با استناد به اين نوشته ها مي توانند وي را در موقعيت ناخواسته اي قرار دهند و گاه برعکس باعث مي شود که به دليل بازگو نمودن مسائلي که در روابط رو در رو کمتر امکان پذير بوده، شخص چهره جديدي از خود نشان دهد که در واقع قابليت هاي جديدي از وي را آشکار کند. به عبارت ديگر جسم و هويت وابسته به آن جسم، داراي اقتداري مي شود که بسياري از اعمال و رفتار و نوع حضور و هويت ما را در دنياي فيزيکي شکل مي دهد. در درجه اول جسم ماست که به ما يادآور مي شود که با جنسيت، سن، نژاد، سلامت، زيبائي يا زشتي خود در فضاهاي عمومي و در برابر ديگران چگونه رفتار کنيم. اما هنگامي که بدون بدن خود وارد فضاي مجازي مي شويم در واقع وارد تعامل از نوع جديدي مي شويم که با تمام تجربيات ما در دنياي فيزيکي متفاوت است. اين غيبت جسم به معناي رهائي از جسم نيست. زيرا اغلب افراد در دنياي مجازي هنوز هم تحت تاثير نوع حضور و تصویر خود در فضاهاي فيزيکي هستند. در واقع هر چند ما بدون بدن خود وارد دنياي مجازي مي شويم، اما با خود نياز ها ، کمبود ها ، ترس ها ، اشتياق ها و از همه مهمتر خاطره هاي فضاهاي فيزيکي را به همراه مي بريم. حضور اين خاطره جمعي و اغلب فيزيکي است که فضاهاي مجازي فرهنگي متفاوتي بوجود مي آورد. براي مثال، غيبت بدن در جامعه اي که "سياست بدن" مبتني بر پوشش و "غير مرئي" کردن آن را از طريق حجاب و رنگهاي خاص و يا رعايت الگوهاي ظاهري، رفتاري و گفتاري جهت يکسان نمودن نوع حضور افراد در جامعه است، باعث مي شود تا افراد برخورد متفاوتي با خود و با ديگران حتي در فضاي مجازي داشته باشند.

اين تعامل هاي بدون "بدن" باعث بوجود آمدن انگاره ها، خود-روايت ها، هنجارهاي اجتماعي و اخلاقي جديدي مي شود که مي بايد همانند نظاير خود در دنياي فيزيکي به خوبي آموخته شوند و افراد بر آنها مسلط شوند تا بتوانند حضوري موفق در اين فضا داشته باشند. عدم وجود روابط رو در رو که بر اساس بسياري از متغير هاي تعيين کننده از قبيل زبان بدن، حالت نگاه، لحن صدا، و بسياري از نشانه هاي ديداري و شنيداري و حسي شکل مي گيرد در روابط آنلاين (به خصوص زماني که افراد از طريق متن با يکديگر ارتباط برقرار مي کنند و نه از طريق ميکروفن و وبکم) از بين مي رود و جاي خود را به نشانه هاي ديگري مي دهند که بررسي آن ابزار و توانائي هاي ديگري مي طلبد. لحن، سبک، زيبائي و کوتاهي نوشتار، سرعت انتقال و توانايي تطبيق خود با تغييرات، دانش فني و علمي نويسنده، در کنار امکان ذخيره سازي گفتگوها (از طريق کپي مطالب و يا وجود آرشيو وبلاگها) باعث مي شود که روابط آنلاين با روابط رو در رو و روند هويت سازي در اين فضا با فضاهاي فيزيکي کاملا متفاوت باشد. در دنياي واقعي ايران امروز، هنوز شرم حضور براي سن، جنسيت، جايگاه اجتماعي، ميزان تحصيلات، و بسياري از موارد ديگر وجود دارد. بنابراين بسياري از جوانان در مواجهه با ديگران در فضاي واقعي دچار خود سانسوري مي شوند و بسياري از گفته هاي خود را به زبان نمي آورند. در حالي که در دنياي مجازي اين موقعيتها به علت غيبت جسم تغيير مي کند و متعادل تر مي شود. بنابراين غيبت جسم نه تنها امنيت بيشتري براي خود بياني افراد مهيا مي کند، بلکه باعث مي شود تا اينترنت تبديل به ابزار مهمي براي توانمند کردن گروههاي اجتماعي حاشيه اي شود که به علت غيبت جسم مي توانند امکانات اجتماعي- فرهنگي – اقتصادي جديد و يا لايه هاي سرکوب شده و پنهان زندگي خود را در اين فضا آشکار کنند. يکي از مهمترين محيط هاي بومي شده سايبرسپيس ايراني وبلاگستان است. وبلاگستان به جمع وبلاگ ها و وب سايتهائي که کارکرد وبلاگ دارند اتلاق مي شود.

باز توليد "خود" در وبلاگستان آنچه در ایران امروز مسئله وبلاگ نويسي را عمده کرده؛ نوع استفاده جوانان و روشنفکران ايراني از آن و عکس العمل هاي حاد (مثبت و منفي) جامعه و دولتمردان به اين پديده است. در جامعه اي که تحليل مسائل اجتماعي اغلب در الگوهاي از پيش ساخته شده و سنتي و يا وارداتي و ساختگي صورت مي پذيرد، تحليل و مکان يابي اجتماعي براي پديده اي مانند وبلاگ نويسي که هنوز در هيچ قالبي جاي نمي گيرد کاري بس مشکل و پيچيده، اما کاملا ضروري در جهت شناخت بهتر جامعه است. صرف نظر از کيفيت ونوع محتوي توليد شده در سايبرسپيس ايران بايد از خود پرسيد دليل استقبال فوق العاده جوانان ايراني از حضور فعال در عرصه هاي تعاملي و نيز ميل به توليد محتوي در عرصه جهاني اينترنت چيست؟ چرا در چنين فاصله کوتاهي جوانان ايراني توانسته اند به سادگي به مقام چهارم در وبلاگ نويسي نايل آيند؟ چرا امروزه براي برخي از کانديدهاي رياست جمهوري راه انداختن وبلاگ به منزله فعاليت انتخاباتي محسوب مي شود؟ شايد دلايل اصلي استقبال جوانان، زنان و حتي سياست مداران ايراني را بايد در فضاهاي واقعي ايران جستجو نمود. براي اغلب جوانان ايراني امروزه سئوال اصلي اين است "من کيستم؟ من چه مي خواهم؟ اگر در جاي ديگري بودم چگونه زندگي مي کرد؟ چه لباسي مي پوشيدم؟ با که معاشرت مي کردم؟ در فضاهاي عادي زندگي روزمره ام من تا چه حد "خودم" هستم؟ سئوالهائي که شايد بسياري از جوانان در کشورهاي ديگر حتي به ان فکر هم نمي کنند. در شرايطي که فضاهاي عمومي کماکان تحت سيطره بايد ها و نبايد هاي جامعه اي سنتي قرار دارد؛ در روياروئي با پديده جهاني شدن و در برابر ورود بيش از پيش تکنولوژي مدرن به زندگي روزمره، افراد تعريف دوباره اي از "خود" در جامعه را مي طلبند. تعريفي که فارغ از رفتارهاي الگووار و يا عکس العملي در برابر جامعه باشد. تعريفي که حتي براي خود آنها نيز غالبا تازگي دارد. براي بسياري از اين جوانان امکان تجربه زندگي در جامعه ديگري به جز جامعه ايران وجود ندارد، بنابراين کم هزينه ترين و ساده ترين راه براي کشف دوباره خود، تجربه گذر از نقش هاي از قبل تعيين شده و يا عکس العملي در محيط واقعي به نقش و هويت "واقعي" و يا مورد علاقه خود در فضاي مجازي است. در بسياري از وبلاگهاي غير ايراني هويت وبلاگ نويس مشخص است. در واقع شخص وبلاگ مي نويسد براي اين که در فضاي فيزيکي نيز به آن استناد کند. وبلاگ سرمايه فرهنگي وي در دنياي فيزيکي و مجازي قلمداد مي شود. اما از مشخصه هاي جالب وبلاگ هاي ايراني فراواني هويت هاي مجازي و ساختگي به خصوص نزد زنان؛ و يا وبلاگ نويسان سياسي – اجتماعي است که در واقع ربطي به هويت واقعي آنها ندارد. پس براي وبلاگ نويس ايراني (که با هويت ساختگي مي نويسد)، وبلاگ نويسي به عنوان سرمايه فرهنگي وي در فضاي واقعي به حساب نمي آيد بلکه وي از اين طريق وي در حال بازتوليد هويت و شخصيتي است که در فضاي مجازي داراي فرديت خاص خود است. اين هويت هاي مجازي و جان گرفتن شخصيت هاي تازه در قالب اين هويت ها، جذابيت بيشتري به وبلاگ هاي ايراني مي دهد. زيرا در اينجا گاه شخصيتهايي شکل مي گيرند که داراي پتانسيل اجتماعي بالايي هستند که متاسفانه در فضاهاي واقعي فرصت و امکان ظهور ندارند. شخصيتهاي مجازي که تبديل به عناصر فعال اجتماعي وفرهنگي مي شوند و نهايتا کنش گران اصلي سايبرسپيس ايران را بوجود مي آورند. کار وبلاگ نويسي با تعيين يک نام و آدرس آغاز مي شود. نام و آدرسي با بار ارزشي و فرهنگي که از اين پس هويت اصلي وبلاگر در محيط مجازي خواهد بود و خوانندگان پس از اين وي را تنها با اين نام خواهند شناخت و نه از طريق نام و نام خانوادگي اش (مگر آنکه جزئي از نام وبلاگ و يا آدرس وي باشند). از طريق اين نام و آدرس مجازي است که وبلاگر به تدريج هويتي براي خود مي سازد که تاثير فراواني در شکل و نوع تعامل هاي مجازي وي خواهند داشت. شکل گيري اين هويت تا حد زيادي وابسته به وجود تاريخچه و آرشيو نوشته ها و امکان دسترسي مرتب همگان به انهاست. آگاهي بر اين امر که هر چه در وبلاگ نوشته شود قابل استناد براي ديگران است خود تجربه جديدي است که باعث مي شود که وبلاگ نويسان بيش از ديگران به گفته ها و نوشته هاي خود فکر کند و در قبال انها قبول مسئوليت نمايند. مسلما هر اندازه وبلاگ نويس معروفتر و يا وبلاگ وي پر خواننده تر باشد اين احساس مسئوليت نيز نسبت به نوشتارها بيشتر مي شود. بنابراين اين نام (ساختگي و يا واقعي) در گذر زمان داراي شخصيتي مي شود که گاه بر شخصيت اصلي وبلاگ نويس تاثير مي گذارد و آنرا تغيير مي دهد. برخي از اين شخصيت هاي مجازي در طول زمان و در برابر ديگران اقتدار خاصي به وبلاگ نويس مي دهند که تنها متعلق به فضاي مجازي و به آن نام و نشان است. اين در حالي است که شايد شخصي که اين وبلاگ را بوجود آورده با نام و هويت حقيقي خود در فضاي واقعي فاقد قدرت و اقتدار باشد. برخي از وبلاگرها که در زندگي واقعي خود کارمند، دانشجو و يا نويسنده اي ناشناس وگمنام هستند، از طريق نوشته هايشان در وبلاگ و به مرور زمان تبديل به شخصيتي (ذهني) شده اند که نه تنها داراي شهرت بسياري در وبلاگستان هستند بلکه بسياري از خوانندگان و يا وبلاگرهاي ديگر بر آنها تاسي مي کنند و احترام خاصي برايشان قائلند. در بسياري از اعتراض ها و يا نامه ها و يا ارتباطات اين افراد تنها با نام وبلاگشان امضاء مي کنند و يا از آنها ياد مي شود ، زيرا اين افراد با نام واقعي شان داراي هيچ وجهه و يا اقتدار خاصي نيستند. در نتيجه به تدريج شخصيت جديدي که از طريق وبلاگ نويسي بوجود مي آيد شخصيتي مي شودکه شايد فرد به طور آگاهانه و يا ناخود آگاهانه، در شرايط کنوني ايران آنرا سرکوب کرده و امکان ظهور آنرا در فضاهاي عمومي واقعي نداشته است. ساکنان محيط مجازي وبلاگستان به اين ترتيب داراي پتانسيلي متفاوت از ساکنان فضاهاي شهري ايران مي شوند. پس شايد بتوان گفت که در پروسه هويت سازي و باز توليد خود، فضاي مجازي وبلاگستان تبديل به آينه اي مي شود براي آشکار نمودن شخصيت ها و چهره هاي ناشناخته مردمي که سالها و شايد هم قرنها عادت کردند تا تحت تاثير اقتدار ظاهر (جسم)، گفته هاي درون و باطن خود را مخفي کنند. در اين ميان نوشتن روزمره در فضاي مجازي وبلاگستان و فارغ از اقتدار جسم کمک مي کند تا در "ناکجاآباد سايبرستان" تعريف ديگري از خود ، از ايران و ايراني بودن بدست آوريم.

Henri Lefebvre, La production de l'espace, édition Anthropos, 1974 Paris (pp. 40/104) Paul Henry Chombart de Lauwe : La fin des villes, mythe ou réalité Calmann – Lévy 1982, Paris

HYPERLINK "http://www.khabgard.com/?id" http://www.khabgard.com 8 آبان ماه 1382 – (زنده باد گند ابتذال در وبلاگستان) و همينطور مراجعه شود به مقاله زير:

Alireza Doostdar, "The vulgar spirit of blogging" : on language, culture and Power in Persian Weblogestan," American Anthropologist, December 2004, vol.106, No.4, pp. 651-662

Turkle Sherry, Life on the Screen, Identity in the age of the Internet, Touchstone Book, 1997 Paul Henry Chombart de Lauwe : La fin des villes, mythe ou réalité Calmann – Lévy 1982, Paris

نگاه کنيد به :

Amir-Ebrahimi, M. "Public spaces in Enclosure", Pages #1(Public & Private), Rotterdam – Holland, Editions Witte de With, February 2004 Amir-Ebrahimi, M. "Performance in Everyday Life and the Rediscovery of “Self” in the Iranian Weblogs" in HYPERLINK "http://www.Badjens.com" www.Badjens.com 7th issue, September 2004 HYPERLINK "http://www.badjens.com/rediscovery.html" http://www.badjens.com/rediscovery.html

HYPERLINK "http://www.blogcensus.net/?page=lang" \t "_blank" http://www.blogcensus.net/?page=lang اين آمار مربوط به اواخر سال 2003 است. امروزه با انفجار وبلاگ نويسي در جهان به احتمال زياد جايگاه ايران در بلاگوسفر جهاني تغيير کرده است. No mans land of Cyberestan

تشبیه اینترنت عصیان HYPERLINK "http://osyan.blogspot.com/" http://osyan.blogspot.com/ – برای من اینترنت شبیه به شهر است ، بالای و یا پائین شهر دارد ، مرکز شهر دارد، جای خلوت ، جای شلوغ.... محل بحث های جدی دارد، فضاهای آموزشی و تفریحی دارد یعنی تمام جزئیاتی که در یک شهر می تونه وجود داشته باشد در اینجا هم هست. سارا در آینه HYPERLINK "http://www.ayene.org/" http://www.ayene.org/ – اینترنت يک خوابی است که ادم روش کنترل داره. چون خودت می سازيش و می گی کی هستم، چی می خوام، چی دوست دارم. ولی خوب خوابه اما رويائی است که هر کسی خودش انتخاب کرده.رکویم HYPERLINK "http://masoudborbor.blogsky.com/" http://masoudborbor.blogsky.com/– اينترنت شبيه به ناخودآگاه جمعی آدمها می مونه. اينکه می گه مثل خواب می مونه من قبول ندارم. من الان که شما را می بينم و با شما صحبت می کنم در واقع با تصويری که از شما توی ذهن خودم دارم صحبت می کنم که معلوم نيست تا چه حد واقعی باشد. سینگل تانگو HYPERLINK "http://www.xeegeex.net/geexlog/" http://www.xeegeex.net/geexlog/ – اما اتفاقا برای من اينترنت خود آگاه آدم و دنيا ناخودآگاه است. چون توی اينترنت دنیامون را خودمان می سازيم آنجا همه چيز اتفاقا آگاه تر است نسبت به اون چه توی دنيا وجود داره.

در مورد زبان و سبک خاص وبلاگ : سارا در آينه– زبان وبلاگ نوشته است ولي انگار که داري مي شنويش. رکويم – اين زبان همان چيزيه که خيلي از نويسندگان جدي ادبي به دنبالشن، چون به زبان گفتار نزديکه به زبان واقعي ادمها .

عصيان – به نظر من ادبياتش طوري است که ادم احساس نزديکي با نويسنده مي کند. من قبلا که روزنامه مي خوندم هيچوقت احساس نزديکي با نويسنده ان نمي کردم. ولي حالا مسعود بهنود ، عباس معروفي و رضا قاسمي با وبلاگ نويسی شون دست يافتني شده اند. ارتباط ها در وبلاگ به خاطر کامنت ها دو طرفه است. صورتيکه اينجا نويسنده نوشته اش را آنلاين قرار مي ده يا آي دي مسنجر و يا اي ميل اش و يا نظر خواهيش هست. مي تونيم با هم حرف بزنيم، پاسخ بگيريم و بهم سلام برسونيم.

روی جاده نمناک HYPERLINK "http://jaddeh.blogspot.com/" http://jaddeh.blogspot.com/– خوب یه مواقعی از دستمون در رفته و یه چیزهائی توی این لعنتی نوشتیم. همین مسئله باعث شده که خط قرمز هامون توی وبلاگ جلوتر از اونچه که در زندگی مون هست رفته باشه. برای خود من به جز سکس خط قرمز دیگری توی زندگیم نمونده. ولی هنوز خط قرمز برای سکس دارم برای همین نه توی وبلاگ و نه با دوستام راجع به سکس صحبت نمی کنم.

عمق HYPERLINK "http://omgh.persianblog.com/" http://omgh.persianblog.com/ – من اگر خودم را توی وبلاگم سانسور می کنم شايد واسه خاطر خودم نباشه. چون به علت تبعاتی که خانواده ام دارند با ادمهای غريبه راحتترم، برای اينکه می دونم که مسئله ای برای اونها ايجاد نمی شه. چون یاد گرفتم که چه جوری حرفامو به یک شکل دیگه بیان کنم دیگه حريم خصوصی ذهنی برام وجود نداره. سارا در آینه – حريم خصوصی ام نوشته هامه اصلا دوست ندارم که کسی ببينه و جا به جاشون بکنه.حرفهای یک الپر HYPERLINK "http://alpr.30morgh.org" http://alpr.30morgh.org – فکر می کنم جوانان نسل ما حريم خصوصی شون بيشتر توی ذهنشونه. من هم مجبورم يه سری روابطم را از ديگران قايم کنم. یعنی بيشترين حريم خصوصی ما توی ذهنمون است. نسل ما يه جوری انقدر اعتقادات خودشو خاص و خصوصی و فردی و جدی می دونه که ديگه نمی ذاره هیچ کس بهش تعرض کنه.

سانسور در وبلاگ - عصیان – وبلاگرهایی هستند که سیاسی می نویسند ولی به خاطر اقتضای شرایط دلشان نمی خواهد که در دنیای بیرون خودشو سیاسی نشان دهند. اگر بیرون ببیننش فکر می کنین یه ادم معمولی با زندگی معمولی است. چون در واقع اون قسمتی را که دارد در ظاهر زندگی واقعی سانسور می کند توی وبلاگش نشان می دهد. حالا کسی که از اون ور داره وبلاگشو می بینه اگر خودشو معرفی کنه این دوتا را با هم تطابق میده . روی جاده نمناک – قاعدتا وبلاگ سانسور نشده است و در زندگی واقعی مون خیلی چیز هائی را سانسور می کنیم که در وبلاگ نمی کنیم. یک آدم سیاسی هم ممکنه بخواد درد ودل کنه داد بزنه. من خودم شخصا در زندگی واقعی در جمع هیچوقت داد نمی زنم ولی توی وبلاگم شاید بخوام فحش بدم.

عمق – خيلی از وبلاگها ناشناس هستند و خط نزدنش مهم نيست و ادم نه ترس از ابرو داره نه ترس از هنجارها البته بعضی از وبلاگها مثل وبلاگ من از طرف خانواده شناسائی می شوند و مشمول خودسانسوری هم قرار می گيرم.

تداعی معانی با کلمه وبلاگ "آينه" از کلماتی بود که بیش از کلمات دیگر برای وبلاگر های جوان تداعی وبلاگ می کرد.حرفهای یک الپر – به نظر من بهترين توصيف وبلاگ همين آينه است. چون ادم می تونه خودش را ببينه ولی با خصوصياتی که در آينه دارد يعنی می تونه هر جور که دلش خواست خودش را ببينه. عمق – ادم می تونه خودش را توی آينه اصلاح کند. البته من نمی خوام نظريه اصلاحی را بپذيرم چون در وبلاگ ادم معمولا خودش را پر رنگ تر می کند ولی اصلاح نمی کند. ولی برای من وبلاگ مثل آينه است، چون هميشه بازه، حتی وقتی آفلاين هستم هم روی مونيتورم هست و اين درست مثل جلوی آينه رفتنه. به خصوص برای خانمها که بيشتر از آقايان به علت هنجارهای اجتماعی به قيافشون فکر می کنند. يعنی من هر 5 دقيقه يک بار می آم بدون اينکه مطلبی که نوشتم رو بخوانم بهش نگاه می کنم، عين نگاهی بی مفهوم که به يک آينه می کنيم .سارا در آینه – ادم بعضی روزها يادش می ره که کي هست؟ وقتی می رم به وبلاگم سر می زنم و خودم را آنجا می بينم خيالم راحت می شه و خوشحال می شم.

سینگل تانگو – وقتی يکی می آد در وبلاگ من نظر می ده برای من خيلی جالبه که نظراتش را بخوانم و گاهی اين کامنتها از همه چی مهمتر است. اما سراغ چیزی که برایت مهم نیست نمی روی. در واقع آدم به نوعی در وبلاگهای بقيه هم دنبال خودش می گردد. در واقع وقتی می ری جلوی آينه برای ديدن بقيه نيست بلکه برای ديدن خودت هست.

صدا

متن‌ها